Rối loạn lưỡng cực – Khi cảm xúc trở thành con sóng không thể kiểm soát

 Rối loạn lưỡng cực là một trong những bệnh lý tâm thần phổ biến nhưng thường bị hiểu sai hoặc bỏ qua. Chúng tôi tin rằng việc hiểu đúng về căn bệnh này không chỉ giúp người mắc cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn góp phần giảm bớt định kiến xã hội. Theo các chuyên gia tâm lý, rối loạn lưỡng cực không đơn thuần là “vui buồn thất thường” mà là một rối loạn nghiêm trọng về cảm xúc, cần được nhận biết và điều trị đúng cách.

Hiểu đúng về rối loạn lưỡng cực

Rối loạn lưỡng cực là một tình trạng tâm thần đặc trưng bởi sự thay đổi thất thường giữa các giai đoạn hưng cảm và trầm cảm. Người bệnh có thể cảm thấy tràn đầy năng lượng, tự tin quá mức trong một thời điểm, nhưng ngay sau đó lại rơi vào trạng thái buồn bã, tuyệt vọng và mất động lực sống.

Các giai đoạn của rối loạn lưỡng cực

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rối loạn lưỡng cực được chia thành hai pha chính:

• Pha hưng cảm: Người bệnh có cảm giác phấn khích cực độ, tăng hoạt động, nói nhiều, ngủ ít nhưng vẫn tràn đầy năng lượng.

• Pha trầm cảm: Ngược lại, bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, bi quan, mất hứng thú, thậm chí xuất hiện ý nghĩ tự làm hại bản thân.

Giữa hai pha này có thể có giai đoạn bình ổn cảm xúc, tuy nhiên nếu không điều trị đúng cách, bệnh rất dễ tái phát và có xu hướng nặng hơn.

Nguyên nhân hình thành rối loạn lưỡng cực

Nhiều nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Nếu trong gia đình có người từng mắc rối loạn lưỡng cực, nguy cơ mắc bệnh cao hơn trung bình 10–20%. Ngoài ra, môi trường sống nhiều căng thẳng, lạm dụng chất kích thích hoặc thay đổi nội tiết tố cũng có thể kích hoạt các đợt bệnh.

Xem thêm: https://phongkhamtamthanhoangyen.com/roi-loan-luong-cuc/

Triệu chứng nhận biết sớm rối loạn lưỡng cực

Nhận biết sớm là bước đầu tiên để kiểm soát bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, vì các biểu hiện thường giống với stress hoặc trầm cảm thông thường, nhiều người dễ chủ quan.

Dấu hiệu trong giai đoạn hưng cảm

Người mắc rối loạn lưỡng cực trong pha này thường tự tin quá mức, dễ nổi nóng, chi tiêu không kiểm soát hoặc đưa ra quyết định liều lĩnh. Một số trường hợp còn cho rằng mình có khả năng đặc biệt, vượt trội so với người khác.

Dấu hiệu trong giai đoạn trầm cảm

Trái ngược với hưng cảm, giai đoạn này khiến người bệnh mất ngủ, chán ăn, thu mình và không còn hứng thú với bất kỳ hoạt động nào. Theo các chuyên gia tâm lý lâm sàng, nếu tình trạng kéo dài hơn hai tuần, cần được thăm khám để xác định chính xác.

Ảnh hưởng của rối loạn lưỡng cực đến cuộc sống

Rối loạn lưỡng cực không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động mạnh mẽ đến công việc, học tập và các mối quan hệ.

Tác động đến đời sống cá nhân

Cảm xúc thay đổi nhanh chóng khiến người bệnh khó duy trì các mối quan hệ bền vững. Gia đình và bạn bè thường cảm thấy bối rối khi không biết cách hỗ trợ. Ngoài ra, các hành vi trong pha hưng cảm như tiêu xài hoang phí hoặc nóng nảy có thể để lại hậu quả lâu dài.

Ảnh hưởng đến năng suất công việc

Theo thống kê của Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (APA), hơn 60% người mắc rối loạn lưỡng cực từng phải nghỉ việc ít nhất một lần vì triệu chứng bệnh. Việc thay đổi tâm trạng đột ngột làm giảm khả năng tập trung, ra quyết định và duy trì hiệu suất công việc ổn định.

Phương pháp điều trị và kiểm soát rối loạn lưỡng cực

Mặc dù không thể “chữa khỏi hoàn toàn”, nhưng rối loạn lưỡng cực có thể được kiểm soát tốt bằng sự kết hợp giữa thuốc, trị liệu tâm lý và thay đổi lối sống.

Sử dụng thuốc ổn định tâm trạng

Bác sĩ thường kê các nhóm thuốc như Lithium, Valproate hoặc Carbamazepine để duy trì cân bằng cảm xúc. Việc tuân thủ đúng liều lượng là yếu tố then chốt, bởi tự ý ngưng thuốc có thể khiến bệnh tái phát nghiêm trọng hơn.

Trị liệu tâm lý – chìa khóa để hiểu bản thân

Các chuyên gia khuyến khích bệnh nhân tham gia liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) nhằm giúp họ nhận biết mô hình suy nghĩ tiêu cực và học cách phản ứng lành mạnh hơn với cảm xúc. Song song đó, trị liệu nhóm hoặc gia đình giúp người thân hiểu rõ bệnh và cùng hỗ trợ bệnh nhân trong quá trình hồi phục.

Lối sống lành mạnh giúp ổn định cảm xúc

Bên cạnh điều trị y khoa, người mắc rối loạn lưỡng cực cần xây dựng thói quen sống khoa học.

Duy trì giấc ngủ và chế độ ăn cân bằng

Ngủ đủ giấc từ 7–8 tiếng mỗi ngày và ăn uống điều độ giúp duy trì hoạt động ổn định của hệ thần kinh. Các chuyên gia cũng khuyên nên hạn chế caffeine và rượu bia vì chúng có thể làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc.

Tập thể dục và thực hành thư giãn

Các hoạt động nhẹ như yoga, đi bộ, thiền định được chứng minh giúp giảm căng thẳng và nâng cao tâm trạng. Chúng tôi nhận thấy nhiều bệnh nhân duy trì lối sống vận động tích cực có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn.

Vai trò của gia đình và xã hội trong hỗ trợ người bệnh

Không thể phủ nhận rằng sự thấu hiểu và đồng hành từ những người xung quanh đóng vai trò rất lớn.

Gia đình – điểm tựa vững chắc

Khi người bệnh rơi vào pha trầm cảm, chỉ một lời động viên hay hành động nhỏ từ người thân cũng có thể mang lại sức mạnh to lớn. Chúng tôi khuyến khích gia đình tránh phán xét và thay vào đó hãy lắng nghe, tạo cảm giác an toàn cho bệnh nhân.

Xã hội – giảm định kiến, tăng nhận thức

Nhiều người mắc rối loạn lưỡng cực ngần ngại tìm đến chuyên gia vì sợ bị kỳ thị. Do đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng là bước quan trọng để mọi người hiểu rằng đây là một bệnh lý cần điều trị, không phải sự yếu đuối cá nhân.

Kết luận

Rối loạn lưỡng cực là một hành trình dài và đầy thử thách, nhưng với sự can thiệp đúng đắn, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và hạnh phúc. Chúng tôi tin rằng hiểu biết, kiên nhẫn và tình yêu thương sẽ là ba yếu tố giúp mỗi người vượt qua ranh giới giữa hưng cảm và trầm cảm, tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn.

#RoiLoanLuongCuc #SucKhoeTamThan #HieuVeLuongCuc #ChamSocTamLy #LanToaHieuBietTamThan #tamthanhoangyen #tamlyhoc #tamthan